Kończyna dolna zaopatrzona jest w dwa rodzaje naczyń – tętnicze, które doprowadzają krew do nogi oraz żylne, których podstawową funkcją jest odprowadzenie krwi w kierunku serca . Proces ten odbywa się wbrew sile grawitacji i przebiega sprawnie pod warunkiem, że rozmieszczone w naczynich żylnych zastawki funkcjonują prawidłowo. Każda zastawka działa jak zawór przepuszczający krew wyłacznie w kierunku serca i zapewnia tym samym jednokierunkowy przepływ krwi. Dzieki temu krew w zdrowym naczyniu nie zalega, nie cofa się, systematycznie i w sposób ciągły zgodnie z pracą mięśni które wypychają krew ku górze i przepony która ją zasysa przepływa do coraz to wyższych partii ciała.
Jednak za sprawą uwarunkowań genetycznych, swoistych właściwości ścian naczyń ( niska zawartość włókien elastyny ), uwarunkowań metabolicznych ( wysoki poziom metaloproteinaz, silne właściwości adhezyjne leukocytów itd.), nadwagi, czynników sprzyjajacych jak długotrwałe siedzenie, stanie, dochodzi u części ludzi do patologicznej przebudowy zastawek i w efekcie zaburzeń ich funkcjonowania. W naczyniu żylnym powstaje wówczas tzw. reflux czyli fala krwi płynąca w przeciwnym ( aniżeli w pozostałych żyłach ) kierunku. Nieprawidłowy aparat zastawkowy powoduje iż krew w naczyniu zalega, cofa się, powodując nadciśnienie w naczyniach sasiadujących i przez to ich poszerzanie. Tak powstają żylaki.
Dysfunkcja aparatu zastawkowego może dotyczyć żył powierzchownych ( żylaki pnia odpiszczelowego, żylaki pnia odstrzałkowego ), czego efektem są widoczne na powierzchni żylaki. Może też dotyczyć żył głębokich, które powodują wówczas dolegliwości bólowe oraz obrzęki.
Zarówno w układzie powierzchownym jak i głębokim istnieje wówczas duże ryzyko pojawienia sie zmian zakrzepowych, które mogą dać początek zatorowości płucnej.